Depresja u nastolatka to poważny problem, z którym muszą poradzić sobie również rodzice. Statystyki mówią, iż 20% młodych ludzi przeżywa epizody depresyjne. Co robić, gdy dotyka to nasze dziecko?

Czym jest depresja u nastolatka?

Chociaż z punktu widzenia dorosłej osoby “problemy” kilkunastoletniego młodego człowieka wydają się błahe, ich znaczenie jest zdecydowanie większe, niż na pierwszy rzut oka się wydaje. Depresja u nastolatków najczęściej jest nazywana egzogenną, tzn. jest efektem działań zewnętrznych, ale wpływ mają również czynniki genetyczne. Mówi się, iż w przypadku rodziców cierpiących na depresję ryzyko, iż dziecko również będzie się z nią zmagało, jest kilkukrotnie większe.

Przyczyn powstawania depresji upatruje się w diametralnych zmianach, jakie przechodzi organizm młodego człowieka w czasie dojrzewania. Przejście
z dzieciństwa do dorosłości jest wyjątkowo stresujące. Powoduje szereg napięć
i skrajnych emocji. W pewnym sensie nastolatek zaczyna na nowo odczuwać
i pojmować otoczenie, z którym wchodzi w interakcje. Poznaje mechanizmy, których wcześniej był nieświadomy, w tym m.in. sprawy związane z seksualnością. To sprawia, iż zmienia się jego zachowanie, często gwałtownie i w związku z tym depresja mylona jest z młodzieńczym buntem. Przyczynami depresji mogą więc być relacje
z rówieśnikami (np. nieszczęśliwa miłość), rodziną, trudności w szkole, ale nawet media społecznościowe – o czym poniżej.

Media społecznościowe a depresja u nastolatka.

Żyjemy w czasach, w których już roczne dziecko jest w stanie w bardzo podstawowy sposób obsłużyć smartfona. Obecnie żyjący nastolatek przyjmuje znacznie więcej bodźców, niż jego rówieśnik sprzed dziesięciu czy piętnastu lat.
Wg przeprowadzonych badań dzieci i nastolatkowie nieustannie spędzający czas
z telefonem w ręku częściej czują się samotni i są mniej zaangażowani w życie społeczne. Czy media społecznościowe mogą powodować depresję? Oczywiście, biorąc pod uwagę, iż kreują w umysłach młodych ludzi wizję świata idealnego, do którego ewidentnie nie pasują, tym łatwiej o skrajne reakcje, frustrację i smutek. Poświęcanie uwagi światu wirtualnemu na rzecz świata realnego może być groźne. Wszak łatwo w sieci natrafić na krzywdzące opinie, hejt czy inne niewłaściwe dla młodych ludzi treści.

Objawy depresji u nastolatków.

Każdego rodzica powinna niepokoić niespodziewana zmiana zachowania nastolatka. W przypadku depresji objawy mogą się znacznie różnić od tych, które stereotypowo z tą chorobą wiążemy, np. smutek czy wycofanie. Co powinno zwrócić naszą uwagę?

• częste rozdrażnienie, brak koncentracji i problemy z pamięcią dziecka,
• wyrażanie gwałtownych emocji, np. "lepiej by tu było beze mnie", "nienawidzę cię",
• nagła utrata wagi lub częste podjadanie między posiłkami,
• apatia, wyczuwalne u dziecka poczucie beznadziei,
• pojawiające się ślady autoagresji, siniaki, skaleczenia,
• częsty bólu brzucha, pleców, problemy ze snem,
• próby samobójcze, konflikty z prawem.

Jak leczy się depresję u nastolatków?

Podstawową formą leczenia jest wizyta u psychoterapeuty i/lub psychiatry. To do ich kompetencji należy ocena stanu zdrowia nastolatka i skierowanie go na konkretny typ leczenia. Może to być terapia indywidualna, które polega na zrozumieniu przez chorą osobę istoty problemu czy źródła cierpienia. Innym sposobem jest terapia grupowa, która pozwala na leczenie wśród grupy rówieśników. Pozwala to na uzyskiwanie pozytywnych informacji zwrotnych, dzielenie się trudnościami wśród osób z podobnymi problemami. Kolejną formą terapii, uważaną za najskuteczniejszą, jest terapia rodzinna. Pomaga ona w naprawie relacji między rodzicami, a cierpiącym dzieckiem, pozwala na pełne zrozumienie trudnych chwil i odrzucenia przez świat, jakie nastolatek przeżywa. Niekiedy do terapii dołącza się leczenie farmakologiczne, zwłaszcza w trudniejszych przypadkach. Należy wówczas pamiętać o dawkowaniu ściśle wg zaleceń lekarza oraz kontroli zachowań młodego człowieka po zażyciu leków. W skrajnych sytuacjach i groźbie np. popełnienia samobójstwa, zaleca się hospitalizację. Depresja u nastolatka jest wyleczalna, ale wymaga wsparcia ze strony rodziny.
Jak poradzić sobie z depresją nastolatka?
Depresja u nastolatka często sprawia, iż rodzic niejednokrotnie wypiera z swojej świadomości ten problem. A tu duży błąd, który tylko pogłębia cierpienia młodego człowieka. Najważniejszym krokiem w stronę poprawy stanu nastolatka jest akceptacja problemu. Nawet jeśli przyczyna tkwi w matce lub ojcu, nie powinno stanowić to bariery do walki z depresją. Nie wolno jej bagatelizować, wszelkie porady w stylu "inni mają gorzej", "weź się w garść", "nie bądź słaby" są bardzo szkodliwe. Zamiast nich powinniśmy jako rodzice oferować pomoc, zrozumienie i wsparcie – identycznie jak w przypadku każdej innej choroby. I wykazać się cierpliwością. Nastolatek nam nie powie "Mamo, mam depresję, zapisz mnie do lekarza". Sami musimy krok po kroku zachęcić go do leczenia, zapewniając przy tym swoją miłość i oparcie. Często rodzice
i nauczyciele zwracają jedynie uwagę na wyniki w nauce, niepowodzenia szkolne tłumaczone są lenistwem, brakiem chęci do nauki, niewielkimi zdolnościami. Rodzice, nie zastanawiają się nad przyczynami pewnych zjawisk i procesów wychowawczych. Nie potrafią rozmawiać ze swoimi dziećmi, a może po prostu nie umieją lub nie chcą, wolą nie zauważać problemu i tkwić w myśleniu, że ich dziecko na pewno jest zdrowe psychicznie. Niestety depresja przez społeczeństwo jest nadal postrzegana stereotypowo, więc na pewno potrzebne jest podjęcie działań zmierzających do zmiany takiego myślenia. Jest to trudny i bolesny temat, ale trzeba zdać sobie sprawę z konsekwencji jakie niesie za sobą ta choroba- może być śmiertelna. Nawet jeśli rodzą się pytania "czy jestem dobrą matką/ ojcem?" to nie zmienia faktu, iż dobro nastolatka jest w tym momencie najważniejsze. Niejednokrotnie objawy depresji są ważnymi sygnałami, iż relacje w rodzinie nie są najlepsze. Jeśli jednak sami nie potrafimy sobie poradzić z trudną sytuacją, zawsze możemy poszukać pomocy dla siebie. Tu również pomoże psycholog czy terapeuta.