OFERTA EDUKACYJNAProblem samobójstw wśród dzieci i młodzieży osiąga coraz większą skalę. Statystyki policyjne podają zatrważające dane liczbowe; odnoszą się one tylko do prób samobójczych ze skutkiem śmiertelnym; nie ma natomiast żadnego rejestru zachowań samobójczych bez skutku śmiertelnego. Co skłoniło młodego człowieka do podjęcia tak tragicznego kroku? Na to pytanie nie znajdziemy odpowiedzi w statystykach policyjnych. Naszym zadaniem, jako pedagogów, wychowawców, nauczycieli jest odpowiedzieć na to pytanie, odpowiednio wcześnie i umiejętnie zareagować na sygnały świadczące o sytuacji kryzysowej grożącej samobójstwem. Zdaniem wybitnego polskiego znawcy problematyki samobójstw, prof. B. Hołysta, zwątpienie w sens własnego życia oraz niskie poczucie własnej wartości prowadzą do uświadomienia sobie pustki egzystencjalnej oraz poczucia bezsensu istnienia. Jest to, jego zdaniem, groźny moment w przebiegu zachowania suicydalnego /tj. wyobrażania sobie, pragnienia, a wreszcie usiłowań i dokonania samobójstw/. Brak radości życia prowadzić może do obniżenia lub całkowitej utraty poczucia jego sensu i w efekcie do niejednokrotnie skutecznej autoagresji wśród dzieci i młodzieży. Statystyki policyjne dotyczące liczby samobójstw wskazują, iż alarmująco wzrasta liczba samobójstw wśród dzieci i młodzieży.
Niezwykle ważnym zagadnieniem jest więc umiejętność skutecznego im zapobiegania. Samo ostrzeganie czy apelowanie do dorosłych, współodpowiedzialnych za życie i wybór życia czy śmierci jako decyzji egzystencjalnej nie wystarczy jednak. Do podjęcia efektywnych przeciwdziałań wychowawczych potrzebna jest wiedza na temat psychicznych uwarunkowań aktów samobójczych nastolatków, umiejętność rozpoznawania zapowiedzi, sygnałów wysyłanych przez desperata zanim podejmie ostateczny krok oraz umiejętne podjęcie działań prewencyjnych. Wiedza ta powinna być szeroko propagowana wśród dorosłych, a szczególna odpowiedzialność w tym względzie spoczywa na rodzicach i nauczycielach, którzy jako osoby z najbliższego otoczenia dorastającego mogą pomóc mu w odzyskaniu wiary w sens istnienia, wesprzeć go w trudnych chwilach. Tym bardziej, że większość osób, które myślą o popełnieniu samobójstwa, ma postawę ambiwalentną. Nie są pewne czy chcą umrzeć. Często nastolatek podejmuje próbę samobójczą po to, aby zwrócić na siebie uwagę, na swoje problemy i cierpienie. Młody człowiek w okresie dorastania przeżywa trudne chwile wynikające ze specyfiki okresu, w którym się znajduje. Stoją przed nim ważne zadania: zakończenie procesu separacji od rodziny, określenie własnej, szeroko pojmowanej tożsamości (psychologicznej, psychoseksualnej, interakcyjnej, społecznej), ustalenie własnego systemu wartości i określenie własnych celów życiowych. Znaczenia w tym czasie nabierają rozważania światopoglądowe, skłaniające do odpowiedzi na pytanie, co jest w życiu ważne, do czego należy dążyć, jaka jest wartość tego co robimy. To rozbudzenie skłania do uważnego, krytycznego przyglądania się otoczeniu, konfrontowania tego, co się poznało, dowiedziało, czy przeczytało, z tym jak toczą się sprawy tego świata. I oto w otoczeniu nastolatka pojawiają się zjawiska, których wcześniej nie dostrzegał – fałsz, obłuda, brak autentyczności w kontaktach międzyludzkich. Młody człowiek ocenia w tym czasie wszystko bardzo surowo. Nie stosuje w stosunku do ludzi taryfy ulgowej, a wartości traktuje w sposób bezwzględny. Doznaje skutkiem tego głębokiego rozczarowania, może się zdarzyć, że wokół siebie nie widzi nic i nikogo wartościowego. Widzi tylko zjawiska negatywne, ocenia świat jako mało wartościowy, niegodny żadnych starań. Wybiera w związku z tym postawę wycofania, dystansu i żyje w poczuciu głębokiego osamotnienia.
To subiektywne poczucie bywa niekiedy bardzo silne, dojmujące i utrudniające nastolatkowi życie do tego stopnia, że urasta w skrajnych przypadkach do roli głównego życiowego problemu mogącego skłonić go do najgorszego, czyli samobójstwa. Prawdopodobieństwo podjęcia tego kroku zwiększa się w związku z tym, że osobowość nastolatka jest bardzo chwiejna i wrażliwa. Często pojawia się zmienność nastrojów, chwiejność w stosunkach międzyludzkich i stany depresji.
Stoi przed nim wiele konfliktów, które musi przezwyciężyć:
- konflikt między potrzebą samodzielności (pobudzoną osiąganiem dojrzałości płciowej i dużym wzrostem możliwości intelektualnych), a ograniczeniami
- narzucanymi przez rodziców i przedłużającą się zależnością materialną;
- konflikt między potrzebą samodzielności, a lękiem przed odpowiedzialnością;
- konflikt między dążeniem do niezależności, a potrzebą oparcia (silną jeszcze z uwagi na brak wielu kompetencji i doświadczeń);
- konflikt między przywiązaniem do rodziców, a rozbudzonym krytycyzmem w myśleniu;
- konflikt miedzy wizjami idealnymi, a realnym obrazem świata, ludzi i siebie samego;
- konflikt między poziomem rozwoju w różnych sferach funkcjonowania („dorosłości” w jednej dziedzinie np. intelektualnej czy fizycznej, towarzyszy „brak
- dorosłości” w innych dziedzinach np. społecznej czy emocjonalnej).
Wszystko to sprawia, że młodego człowieka cechuje w tym wieku rozchwianie i brak pewności siebie. Potrzebuje oparcia, kogoś, kto da mu siłę przezwyciężyć wszystkie konflikty i problemy. Wsparcie takie znajduje w grupie rówieśniczej, gdzie uzyskuje poczucie pewności i bezpieczeństwa. Niebezpieczeństwo podjęcia próby samobójczej wzrasta, gdy takiego oparcia nie znajduje. Pomimo, że dorastający odrzuca autorytet dorosłych, krytykuje ich i ostentacyjnie się im sprzeciwia, potrzebuje ich pomocy, aby pomyślnie przejść ten burzliwy czas dorastania i stać się w pełni ukształtowanym, dorosłym człowiekiem. To na dorosłych spoczywa odpowiedzialność za to, czy proces ten zakończy się sukcesem, czy niepowodzeniem, czego tragicznym skutkiem może być odebranie sobie życia.
https://facebook.com/ zstiobuskozdroj
BIBLIOTEKA
OFFICE 365 ZSTIO W CHMURZE
